Oblicza epok Język polski 3 część 1 Podręcznik do liceum i technikum Zakres podstawowy i rozszerzony
Adam Kalbarczyk, Dariusz Trześniowski, Dariusz Chemperek

Oblicza epok Język polski 3 część 1 Podręcznik do liceum i technikum Zakres podstawowy i rozszerzony

W podręczniku Oblicza epok dla klasy 3, część 1 znajdują się teksty Młodej Polski, m.in. Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara poezja Kazimierza Przerwy-Tetmajera (Lubię, kiedy kobieta?. Melodia mgieł nocnych (Nad Czarnym Stawem Gąsienicowym)) Stanisław Wyspiański, Wesele Władysław Stanisław Reymont, Chłopi. W tej części podręcznika znajdują się również teksty Dwudziestolecia Międzywojennego - nurt klasyczny, m.in. Stefan Żeromski, Przedwiośnie poezja Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej (Miłość, Nike, Listy)

Materiał nauczania jest ułożony chronologicznie i podzielony na jednostki lekcyjne. Wiedza teoretyczna o epoce jest ściśle powiązana z umiejętnościami praktycznymi, gdyż materiał jest realizowany przede wszystkim metodą pogłębionej analizy i interpretacji tekstu - rozpoczynające każdą lekcję komentarze, przydatne wyjaśnienia pojęć kluczowych oraz zadania pod tekstami umożliwiają wnikliwe odczytanie utworów, uczą umiejętności interpretacyjnych, uwrażliwiają na zapisane w tekstach wartości (sekcja Wartości i postawy), rozwijają umiejętności retoryczne uczniów (m.in. argumentowanie, uzasadnianie opinii, dyskusja wokół postawionego problemu), a także pozwalają na integrację treści (w lekcjach literacko-kulturowych wyróżniono kolorystycznie polecenia dotyczące nauki o języku zaproponowano polecenia dotyczące tworzenia wypowiedzi pisemnych i samokształcące zadania projektowe odnoszące się do problematyki omówionych tekstów).

By pokazać uczniom aktualność dawnej literatury teksty z epoki zestawiono ze współczesnymi kontekstami, również z kultury popularnej - dobranymi zarówno ze względu na podobieństwo motywów, jak i zróżnicowanie środków wyrazu (m.in. film, muzyka, teatr, sztuki plastyczne, street art). Wśród takich kontekstów znajdują się również utwory literackie, m.in. Wesele, Stanisława Wyspiańskiego film Wesele, reż. Wojciecha Smarzowskiego.

Podręcznik wzbogacają miniprzewodniki, pozwalające zebrać i usystematyzować wiedzę, a także blok powtórzeniowy, składający się ze schematu zawierającego najważniejsze informacje o omówionych lekturach, z powtórzenia ważnych pojęć (Przypomnij sobie) i pytań kontrolnych (Sprawdź się). Zwieńczeniem każdego działu są bloki Analiza tekstu nieliterackiego i Tworzenie własnego tekstu.

Struktura tematu (jednostki lekcyjnej)

• Tytuł lekcji zaciekawiający, nawiązujący do omawianego utworu.
• Oś czasu wizualizująca czas powstania dzieła.
• Tekst odautorski podzielony na podrozdziały wprowadza podstawowe treści nauczania wyszczególnione w podstawie programowej, zawiera informacje o genezie (U źródeł tekstu), gatunku (Forma gatunkowa) oraz kontekstach, w jakich należy utwór odczytywać.
• Elementy graficzne (tabele, schematy, diagramy) ułatwiające zapamiętywanie wiadomości.
• Ramki Wiedzieć więcej zawierające dodatkowe informacje o charakterze ciekawostek, uzupełnień ubarwiają i rozszerzają narrację, mają zaciekawić ucznia przedmiotem.
• Ramki O twórcy przy pierwszym tekście danego autora w podręczniku wprowadzają dodatkowe informacje biograficzne.
• Tekst z numeracją wersów (w przypadku wiersza) i akapitów (w przypadku tekstów nieliterackich), z przypisami.
• Konteksty (fotografie, reprodukcje, kadry filmowe itp.) wraz z opisami, które wyjaśniają ich powiązania z utworem z epoki, oraz z poleceniami ukierunkowującymi interpretację kontekstu lub stawiającymi problem do dyskusji.
• Ramki Pojęcia kluczowe zawierające wyjaśnienia kluczowych pojęć i terminów.

Polecenia w lekcjach literacko-kulturowych, podzielone na części:

• Analiza, Interpretacja służą pogłębionej lekturze dzieła, uczą analizy i interpretacji całych utworów lub wskazanych fragmentów z uzasadnieniem odwołującym się do odpowiednich kontekstów oraz własnego doświadczenia lekturowego i życiowego
• Wartości i postawy propozycja przedyskutowania przez uczniów problemu dotyczącego wartości / postaw oraz konfliktów wartości / postaw obecnych w utworze, w tym propozycja odniesienia się uczniów do cudzych wypowiedzi czy poglądów na ten temat propozycja przedyskutowania problemu dotyczącego związku wartości poznawczych, etycznych i estetycznych obecnych w utworze
• Wypowiedź pisemna polecenie stworzenia wypowiedzi pisemnej w jednym z gatunków wskazanych w podstawie programowej
• Zadanie projektowe fakultatywnie w niektórych lekcjach propozycja własnego, uczniowskiego projektu, odnoszącego się do zainteresowań i osiągnięć uczniów oraz problematyki tekstów omawianych na lekcji.

Ćwiczenia w lekcjach językowych.

Infografiki na rozkładówkach w atrakcyjny graficznie sposób przybliżające wybrane zagadnienia kształcenia literacko-kulturowego.

Struktura materiału powtórzeniowego po dziale

Powtórzenie i sprawdzenie wiadomości

• schemat odnoszący się do treści działu, zawierający najważniejsze informacje o utworach z epoki (m.in. autor, data powstania, gatunek, motywy i symbole).
• przypomnienie najważniejszych pojęć z lekcji literacko-kulturowych i lekcji językowych, z odsyłaczem do odpowiedniej strony w podręczniku.
• polecenia (otwarte i zamknięte) odnoszące się do treści działu, sprawdzające stopień opanowania materiału.

Analiza tekstu nieliterackiego materiały służące doskonaleniu umiejętności retorycznych.

Tworzenie własnego tekstu materiały przygotowujące ucznia do samodzielnego napisania dłuższej wypowiedzi pisemnej.

Na końcu podręcznika znajdują się:

• Indeks pojęć pomagający w uporządkowaniu zdobytej wiedzy i zapewniający przyswojenie najważniejszej terminologii
• Indeks osób